تعریف خوش‌بینی آموخته‌شده و فواید آن

خوش بینی آموخته شده چیست؟

خوش بینی آموخته شده هم نظریه دیگری از مارتین سلیگمن است. همان کسی که نظریه مشهور «درماندگی آموخته شده» را ارائه داد.

فرق خوش بینی آموخته شده با درماندگی آموخته شده چیست؟

خوش بینی آموخته شده البته معکوس درماندگی آموخته شده نمی توان تلقی کرد. اما کمابیش به آن مربوط است. در این مقاله در مورد خوش بینی آموخته شده میخوانیم. ببینیم آقای سلیگمن این بار چه چیزی برای ما حاضر کرده است.
 

تعریف خوش بینی آموخته چیست؟

خوش بینی آموخته شامل پرورش دادن توانایی دیدن جهان و هرچه در آن هست از نقطه‌ نظر مثبت. این اغلب با درماندگی آموخته شده مقایسه می شود. شاید بشود گفت اگر درماندگی آموخته شده را یاد بگیریم، کما بیش می توانیم به خوش بینی آموخته شده برسیم. ما می توانیم اینکه خوش بین تر بشویم را یاد بگیریم. با به چالش کشیدن افکار منفی و جایگزین کردن آن با افکار مثبت. اما موضوع به همین سادگی ها هم نیست.
 

فواید خوش بینی آموخته چه چیزهایی هستند؟

طبق تحقیقات علمی  برخی از فواید خوش بینی که پژوهشگران کشف کرده‌اند عبارتند از:
 

سلامتی بهتر

نتایج یک مطالعه روی تعدادی از افراد 25 تا 60 ساله نشان داده است که افراد خوش بین از سلامت بیشتری برخورداند و کمتر به بیماری های جسمی و روحی مبتلا می شوند.
 

طول عمر بیشتر

مطالعات نشان می‌دهند که افراد خوش بین تمایل بیشتری برای زندگی نسبت به بدبین ها دارند.
 

سطح استرس پایین تر

خوش بین های آموخته شده (!) نه تنها استرس کمتری را تجربه می‌کنند بلکه در موقعیت های استرس زا بهتر با آن کنار می آیند آنها در چنین موقعیت هایی می توانند انعطاف بیشتری نشان دهند و به جای دلسرد شدن و عقب نشینی و فرار از موقعیت، بر ایجاد تغییرات مثبت که زندگی آن‌ها را بهبود می‌بخشد، تمرکز کنند.
 

سطح انگیزه بالاتر

خوش بینی آموخته شده می‌تواند به شما کمک کند که در هنگام پی‌گیری اهداف، انگیزه خود را حفظ کنید. به طور مثال، برای دست یابی به کاهش وزن و تناسب اندام، بد بین ها ممکن است تسلیم شوند چون باور دارند که رژیم‌های غذایی هرگز کار نمی‌کنند. از سوی دیگر خوش بین ها بر تغییرات مثبتی که هر روز برایشان پیش می آید تمرکز می کنند و باور دارند که به اهداف خود در زمینه تناسب اندام می رسند.
 

سلامت ذهنی بهتر

افراد دارای درماندگی آموخته شده سطح پایین تری از سلامت ذهنی و افراد دارای خوش بینی آموخته شده سطح بالاتری از سلامت ذهنی دارند.  تحقیقات همچنین نشان می‌دهند که آموزش تکنیک‌های خوش بینی می‌تواند به میزان قابل ‌توجهی خطر افسردگی را کاهش دهد.

در یک مطالعه، نیمی از کودکانی که خطر ابتلا به افسردگی در آنها زیاد تشخیص داده شده بود، در یک برنامه آموزشی قرار گرفتند که در آن مهارت‌های مربوط به خوش بینی آموزش داده می شد. (خوش بینی آموخته شده). نتایج این مطالعه نشان داد که علائم افسردگی در کودکان تحت آموزش بعد از یک سال به نصف کاهش یافت.
 

خوش بینی آموخته شده از کجا آمده است؟

خوش بینی آموخته شده یک شاخه نسبتا جدید در روانشناسی مثبت گرا است.

خوش بینی آموخته شده توسط روانشناس مارتین سلیگمن (پدر روانشناسی مثبت گرا) مطرح شد. طبق گفته سلیگمن، فرآیند یادگیری خوشبین بودن یک کار مهم برای کمک به مردم برای به حداکثر رساندن سلامت ذهنی آن‌ها و زندگی بهتر است.

جالب است بدانید خود سلیگمن اعتراف کرده که فرد بسیار بدبینی بوده است. اما وقتی یک دوست بسیار خوش بین پیدا می کند، با خود می گوید «چرا من این همه بدبینم؟ چطور می توانم خوش بینی باشم؟ امتحانش ضرر ندارد.»

او شروع به مطالعات مختلف کرد و در آخر به دو نظریه بسیار مشهور درماندگی آموخته شده و خوش بینی آموخته شده رسید.

او باور داشت که اگر مردم بتوانند طرز خوش بینانه بودن را یاد بگیرند، می‌توانند زندگی سالم‌ تر و شادتری را در پیش داشته باشند.
   

می‌توانید خوش بینی را یاد بگیرید؟

واضح است که خوش بینی می‌تواند مفید باشد، اما آیا افراد می‌توانند یاد بگیرند که دیدگاه مثبت تری داشته باشند یا نه. آیا جهان بینی فرد قابل تغییر است؟ آیا افراد خوش بین به دنیا می‌آیند، یا مهارتی هستند که می توان آن را آموخت؟

محققان می گویند خوش بینی آموخته شده علاوه بر اینکه ارثی است، تحت تجارب و آموزش های مختلف می تواند آموخته شود.

همچنین این خوش بینی وابستگی زیادی به شرایط دارد. اینکه کودکی ما با چه شرایطی گذشته، اوضاع اقتصادی و مالی ما چگونه است و با چه چالش هایی در زندگی روبروایم.

با این حال، آقای سلیگمن ثابت می‌ کند که خوش بینی آموخته شده قابل یادگیری است. درست مثل مهارت های دیگری مثل حل تعارض، مثل مهارت تصمیم گیری و مثل مهارت حل مسئله.

چه سنی برای یادگیری خوش بینی آموخته شده بهتر است؟

تحقیقات سلیگمن حاکی از آن است که آموزش مهارت‌های خوش بینی آموخته شده، برای کودکان بسیار مفید است و زودتر جواب می دهد. در حقیقت یاد دهی چنین مهارت هایی به افراد در سنین قبل از بلوغ به شدت اثربخش تر است. با این حال نمی توان از نقش آموزش این مهارت ها به افراد بزرگسال غافل شد.
 

مدل ABCDE چیست؟

سلیگمن بر این باور است که هر کس می‌تواند یاد بگیرد که چگونه خوش بین تر شود. او یک تست خوش بینی برای کمک به مردم برای کشف اینکه چقدر خوش بین هستند طراحی کرده است. افرادی خوش بین تر سلامت عاطفی بیشتری دارند، در حالی که بدبین ترها  از شانس بیشتری برای تجربه افسردگی برخوردارند.

رویکرد سلیگمن برای خوش بینی آموخته شده، مبتنی بر تکنیک‌های شناختی - رفتاری است که توسط آرون بک ایجاد شد و رفتار عقلانی احساسی که توسط آلبرت الیس ایجاد شد. هر دوی این رویکردها بر شناسایی افکاری هستند که رفتارها را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند و این رفتارها، باورها را به چالش می‌کشند.

آقای سلیگمن یک روش جالب برای مبارزه با افسردگی و ارتقا خوش بینی و امید معرفی می کند به نام ABCDE

این روش از شناسایی و سپس زیر سوال بردن افکار بدبینانه تشکیل شده است.

هرکدام از ما با مهارت زیر سوال بردن آشناییم. وقتی مثلاً با اتهام های نابه جا از طرف دیگران مواجه می شویم.  مثلاً از طرف یک رقیب به این موضوع متهم می شویم که «لیاقت احراز پست معاونت رئیس را نداریم. چون بی ملاجظه و خودمحور هستیم و زیردستان نمیتوانند ما را تحمل کنند».

در پاسخ به او دلایل متعددی مبنی بر بی اساس بودن این اتهام ابراز می کنیم. با اشاره به نتایج ارزیابی مطلوبی که در سال گذشته دریافت کرده ایم.

حالا فکر کنید خودمان به خودمان اتهاماتی بزنیم. در این صورت از زیر سوال بردن آنها ناتوان هستیم هرچند که این اتهامات اغلب هم نادرست هستند. کلید زیر سوال بردن افکار بدبینانه خود، ابتدا شناسایی آنها و سپس برخورد با آنها به گونه ای است که انگار از طرف یک شخص بیرونی (مثلا یک رقیب که رسالتش بیچاره کردن ماست) عنوان شده اند.

زمانی که متوجه شدید تفکر بدبینانه ای دارید با استفاده از مدل ABCDE با آن برخورد کنید. با زیر سوال بردن موفقیت آمیز باورهایی که به دنبال مواجه شدن با یک گرفتاری و بدبیاری به سراغ شما می آیند، می توانید واکنش خود را از افسردگی و تسلیم شدن به شادی و سرزندگی تغییر دهید.

رویکرد ABCDE به این شکل است:
بدبیاری (Adversity)
باور یا اعتقاد (Belief)
نتایج و پیامد (Consequence)
چالش و مبارزه (Disputation)
انرژی گرفتن (Energization)